Japonya'nın gözü Türk İHA'larında! Alıma giden sürecin şifreleri: 'Aksungur favori olur'
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Geçen günlerde yerli ve yabancı basında yer alan haberlere göre Japonya, bölgesinde yaşanan askeri ve politik gelişmelerin de etkisiyle aynı anda hem Türkiye’den Bayraktar TB-2 hem de İsrail’den HERON-2 insansız hava araçlarıyla ilgilenmeye başladı. Japonya'da yayımlanan 'Mainichi Shimbun' gazetesinin 13 Ağustos 2025 tarihli haberine dayandırılan bilgilere göre Japon Öz Savunma Kuvvetleri, her iki sistemi de performans, menzil, faydalı yük kapasitesi ile istihbarat, keşif ve gözetleme kabiliyetleri açısından masaya yatırıyor. Bu süreçte dikkat çeken bir diğer gelişme ise Japonya Savunma Bakanı Gen Nakatani’nin Türkiye ziyareti oldu. Bakan Nakatani ve beraberindeki heyetin İstanbul Tersanesi Komutanlığı, BAYKAR ve TUSAŞ’ı ziyaret etmesi, iş birliği ihtimalini güçlendiren önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Peki Japonya’nın Türkiye’den Bayraktar TB-2 gibi bir sistemi satın alması halinde neler yaşanabilir? Ortak üretim imkânı gündeme gelebilir mi? Japonya’nın İHA’ların yanı sıra farklı savunma sanayi ürünleri için de Türkiye’ye yönelmesi mümkün mü? Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, Milliyet.com.tr’ye yaptığı değerlendirmede bu soruları yanıtladı.
‘JAPONYA'NIN DAHA ÖNCE DE İLGİSİ OLMUŞTU’
Japonya’nın daha önce de Bayraktar TB-2'ye ilgi gösterdiğini ifade eden Kozan Selçuk Erkan, "Daha önce Japonya Kara Kuvvetleri TB-2'ye çok ilgi göstermişti ancak bu dönemde Japon hükümeti ekonomik, politik gibi sebeplerle bu meselenin üzerine düşmedi. Japon hükümeti Türkiye’den bu tarz sistemleri satın alacak noktada değildi. Ancak zamanla gerek Japon hükümeti gerekse Japon halkı dünyadaki trendleri de dikkate alarak böyle bir alıma sıcak bakacak noktaya geldi. Türk ürünlerinin kalitesini kanıtlamış olması da bu değişimde önemli rol oynadı" dedi.
'DÜNYADA BU ŞEKİLDE ÇALIŞABİLECEK ÇOK AZ ÜLKE VAR'
Japonya’nın sadece TB-2 ile ilgilenmediğini belirten Erkan, "Şu anda genel anlamda bir arayış içerisindeler. TB-3'e ile de çok ilgililer. Şu an netleşen bir durum yok ancak genel manada insansız hava araçlarına çok ilgililer. Aslında bu noktada karşılıklı bir ilgi var ve bu sebeple bu tarz bir durumun daha önceden ortaya çıkması gerektiğini düşünüyorum. Japonya’nın Türk insansız hava araçlarına ilgi duyması gibi Türkiye’nin de Japonya’ya ait bazı sistemlere ilgi duyduğunu biliyoruz. Japonya’nın elinde dünyanın en gelişmiş mayın tarama sistemleri vardır ve biz de bununla ilgileniyoruz. Yani şu anda karşılıklı alışveriş yapacak bir yapıdayız. Dünyada bu şekilde karşılıklı çalışabilecek olan çok az sayıda ülke var. Bu sebeple ben bu yakınlaşmanın bir potansiyeli olduğunu düşünüyorum. Bir savunma bakanının yaptığı ziyaret, çok değişik bir durum yaşanmadığı sürece alıma doğru giden bir sürecin göstergesidir. Yani bazı ürünleri satabileceğinizin, onların da size bazı ürünleri satabileceğinin göstergesidir" diyerek konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
‘AMERİKAN SİSTEMLERİ JAPONYA’NIN ELİNDEKİ GEMİLERE SIĞMAYABİLİR’
Japonya’nın askeri sistemler konusunda ABD sistemlerini yoğun olarak kullandığını belirten Kozan Selçuk Erkan, "ABD’nin deniz platformları üzerinden kalkış yapabilen insansız hava aracı sistemleri Japonya’nın elindeki gemilere sığmayabiliyor. Yani Japonya’nın elindeki gemiler, ABD sistemleri için küçük kalıyor" diyerek, "Bu durum TB-3’ü ön plana çıkarıyor çünkü TB-3, TCG Anadolu gemisine iniş-kalkış yapabileceğini defalarca kanıtladı. Japonlar, ellerinde bulunan helikopter gemilerini şu an F-35B uçakları için yeniden düzenliyor ve F-35 uçaklarını konuşlandıracak şekilde kullanacaklar" bilgisini paylaştı. Erkan,"Biz bu tarz satışlarda sadece maliyet bakımından değil, farklı hususlarda da öne çıkıyoruz. Mesela hiçbir kısıtlama yapmıyoruz. İlgili ürün üzerinde Japonya istediği modifikasyonu yapabilir. Daha önce TB-2 satın alan ülkelerde de bunun örneklerini gördük. Yani tüm bu durumu göz önüne alırsak, bizim çalışma esnekliğimiz HERON ya da ABD sistemlerini üreten firmalara oranla daha fazla" diye konuştu.
'İLGİ DUYACAKLARI SİSTEM BANA KALIRSA AKSUNGUR'
Japonya’nın Türkiye’den yapacağı olası bir insansız hava aracı alımında ortak üretim modeline sıcak bakmayacağını düşündüğünü ifade eden Erkan, "Bu elbette ihtimal dahilinde diyebiliriz ancak ben böyle bir adım beklemiyorum. Japonlar, çok özel projelerde ya da çok alım yapacakları bir projede bu tarz adımlar atabiliyorlar ancak TB-2, TB-3 ya da TUSAŞ’tan alacakları bir sistemde hazır alımı tercih edeceklerini düşünüyorum. TUSAŞ’tan yapacakları olası bir alımda da ilgi duyacakları sistem bana kalırsa AKSUNGUR olacaktır" ifadelerine yer verdi.
Japonya Savunma Bakanı Gen Nakatani’nin TUSAŞ ziyareti sonrasında olası bir HÜRJET alımının da ihtimaller arasında olabileceğini ifade eden Erkan, "Elbette böyle bir alım da ihtimaller arasında sıralanabilir. Ancak Japonya’nın HÜRJET ile benzer olan ve henüz konsept aşamasında olan bir TX tasarımı bulunduğunu da bilmek gerekiyor. Yani bu tarz uçakları genelde kendileri geliştiriyorlar. Ancak bu alanda olası bir alım olursa, o zaman ortak bir üretim modeli benimseneceğini söylemek yanlış olmaz. Yani olası bir eğitim uçağı alımında ortak geliştirme ve üretimi görebiliriz. Ancak insansız hava aracı alımı gerçekleşmesi halinde maliyetleri yükseltmemek için ortak üretim yapılacağını düşünmüyorum" dedi.
